HoToc.Vn
Quản lý gia phả và các hoạt động họ tộc - dòng họ, hiệu quả, dễ sử dụng

Xây dựng Tộc ước dòng học Trần Văn

Trần Xuân Ban đăng lúc 15/05/2025 11:14. xem:435
       Tộc ước (hay còn gọi là quy ước dòng họ) là văn bản ghi lại những quy định, quy tắc ứng xử được các thành viên trong một dòng họ thống nhất thực hiện, nhằm điều chỉnh các mối quan hệ và hành vi của các thành viên trong nội bộ gia tộc, được PGS.TS. Nguyễn Kim Sơn và nhóm biên soạn dẫn giải trong bài tổng quan in trong sách Tư liệu văn hiến Thăng Long – Hà Nội: Tuyển tập tộc ước gia quy thuộc Dự án Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến.
       Với mong muốn xây dựng Tộc ước cho dòng họ Trần Văn để mãi mãi về sau các thế hệ cứ thế tiếp nối thực hiện và bổ sung, Ban Biên soạn Gia phả dự thảo nội dung tộc ước như dưới đây và đề nghị con cháu trong dòng họ góp ý để hoàn chỉnh đưa vào trong Gia phả khi xuất bản:
         Truyền thống của dòng họ Trần Văn là lấy tinh thần “TƯƠNG THÂN, TƯƠNG ÁI” làm phương châm xử thế. Tộc ước của dòng họ cũng dựa trên cơ sở truyền thống đó, quán triệt luật pháp của Nhà nước và những quy định hiện hành của địa phương, được toàn thể thành viên trong họ tự nguyện tuân thủ gia pháp này. Mục đích muốn nhắc nhở con cháu chúng ta sau này (không phân biệt sang hèn, giai cấp, giới tính, tôn giáo,…) để biết mình từ đâu mà có, dòng họ bà con có cuộc sống ra sao.
        Tộc ước dòng họ Trần Văn được thống nhất và cùng nhau tuân thủ một vài điều ước định như sau:

         Phần I. Thành viên dòng họ

         Điều 1. Mọi người không phân biệt già trẻ, gái trai, nơi cư trú, có chung thủy tổ thuộc dòng họ Trần Văn đều là thành viên họ tộc Trần Văn. Là thành viên của dòng họ Trần Văn phải biết đặt “lợi ích Họ tộc” lên trên lợi ích cá nhân, gia đình, chi tộc, để mãi mãi xứng đáng là “con cháu dòng họ Trần Văn”.

         Điều 2. Tất cả đều theo Phả hệ của Ông Bà - Tổ Tiên để lại. Việc này là cần thiết để duy trì tôn ti trật tự của dòng họ, tránh sự chia rẽ mất đoàn kết.

         Điều 3. Đoàn kết giúp lẫn đỡ lẫn nhau theo khả năng, giữ gìn gia phong và truyền thống tốt đẹp của dòng họ.

         Điều 4. Dù có làm gì, ở đâu luôn nhớ rằng dòng họ Trần Văn là dòng họ Nhân kiệt - Nề nếp - Gia phong lấy đó mà tự hào, mà phấn đấu vươn lên - Quyết không làm điều gì tổn hại đến thanh danh dòng tộc.

         Điều 5. Cố gắng gặp gỡ để khỏi quên nhau khi có dịp như ngày giỗ cụ tổ, giỗ các cụ trưởng chi, ngày quốc lễ, ngày Tết,…

         Điều 6. Theo dõi và truyền bá tin tức của nhau, cho bà con biết lúc cần.

         Điều 7. Đoàn kết giúp lẫn đỡ nhau theo khả năng, làm sáng danh dòng họ.

         Điều 8. Lấy tinh thần “TƯƠNG THÂN, TƯƠNG ÁI ” làm phương châm xử thế.

         Điều 9. Con cháu ở xa thì nên lập bàn thờ vọng tổ tiên.

         Phần II. Xây dựng con người

         Điều 10. Phải có tri thức: Mọi việc ở đời từ xây dựng bản thân, xây dựng gia đình, quê hương, xã hội đều bắt đầu từ con người. Con người như thế nào, thì gia đình, tộc họ, quê hương sẽ như thế ấy. Tuy nhiên khi mới sinh ra tuyệt nhiên không ai có thể biết được ngay tất cả mọi thứ mà phải lấy học làm đầu. Không học, không thể có tri thức hoàn chỉnh. Vì vậy trong dòng tộc họ Trần Văn mọi người từ trai gái, già trẻ, giàu nghèo đều phải học.

         Điều 11. Phải trau dồi đạo đức: Đó là đạo làm người. Phải chí công vô tư, phải lo trước cái lo của dòng tộc, phải hưởng sau cái hưởng của cả dòng tộc. Con người phải rèn luyện nhân cách, phải có đức, có tài. Đối với bản thân, với gia đình, ông bà, cha mẹ, vợ chồng, dòng tộc tất cả đều phải lấy “Nhân - Lễ - Nghĩa - Trí - Tín” làm gốc.

         Điều 12. Phải có thể lực: Có thể lực khoẻ mạnh mới có trí tuệ minh mẩn. Tuỳ theo lứa tuổi mà nuôi dưỡng, mà rèn luyện xây dựng cuộc sống thanh khiết, mọi đam mê đều không nên thái quá.

         Điều 13. Phải trau dồi tài nghệ: Dù lao động chân tay hay lao động trí óc điều cốt lõi là phải có chí trau dồi, chuyên tâm, tìm tòi và phát huy mặt mạnh của mình.

         Phần III. Dựng vợ gả chồng – Xây dựng gia đình hạnh phúc

         Điều 14. Con trai, con gái phải chọn lựa lứa đôi. Được cha mẹ hai bên đồng tình, không ép buộc bán gả vì danh vọng địa vị tiền tài.

         Điều 15. Phải đăng ký kết hôn trước khi tổ chức hôn lễ tuân theo Luật Hôn nhân gia đình của Nhà nước.

         Điều 16. Phải có cuộc sống tự lập, có nghề nghiệp ổn định (cả trai lẫn gái).

         Điều 17. Trong cuộc sống phải hiểu nhau, nhường nhịn nhau.

         Điều 18. Không cưới hỏi linh đình. Lấy thuận vợ, thuận chồng làm nền tảng của gia đình.

         Phần IV. Quan hệ giữa các thế hệ trong gia đình

         Điều 19. Làm con hiếu (cả trai và gái) làm dâu hiền rể thảo, làm cháu phải tôn kính ông bà, là ông bà phải là tấm gương soi.

         Điều 20. Lấy “Thập ân phụ mẫu ” làm nội dung trong mối quan hệ đối với ông bà cha mẹ.

         Điều 21. Là con là cháu luôn suy nghĩ đã làm được gì để báo đáp thâm ân tổ tiên, cha mẹ. Không làm cho cha mẹ buồn khổ.

         Điều 22. Làm ông bà cha mẹ, lấy tấm gương nhân hậu, lòng vị tha để con cháu noi theo.

         Phần V. Mối quan hệ gia đình với Tộc họ

         Điều 23. Nói đến gia tộc là nói cùng một huyết thống từ đời này qua đời khác, có thể sống trong một làng, một huyện, một tỉnh, trong phạm vi cả nước hay ở nước ngoài.

         Điều 24. Trong tộc ước này chủ yếu nói về quan hệ gia đình với cả một dòng tộc Trần Văn có nhiều chi nhánh. Một Chi thường hình thành truyền thống như: Hiếu học, nghề Thầy, nghề Thuốc, nghề mộc ..v.v. Con cháu từng gia đình phải hiểu truyền thống, kế thừa xứng đáng truyền thống Chi mình.

         Điều 25. Là con cháu của dòng tộc phải có trách nhiệm chung lo trong các ngày xuân thu lễ hội, chạp mả, trong các việc tang hiếu.

         Điều 26. Mọi sự bất hoà nên dàn xếp trong dòng họ thấm tình máu mủ, ruột rà, lấy truyền thống nhân nghĩa mà giải quyết việc bất hoà.

         Phần VI. Mối quan hệ gia đình với các Tộc họ khác

         Điều 27. Quan hệ giữa các tộc họ tạo nên tình đoàn kết keo sơn, tình làng nghĩa xóm sâu đậm. Các thế hệ dòng họ Trần Văn cần nhận rõ điều này mà trân trọng giữ gìn cho Tộc ước một nét đẹp truyền thống.

         Điều 28. Tất cả đều là anh em, là bà con nội ngoại, mọi quan hệ, mọi bất đồng xảy ra dựa trên cơ sở đó mà giải quyết.

         Điều 29. Trân trọng các mối quan hệ trong cuộc sống như: tang ma, cưới hỏi, giỗ chạp, xuân thu, lễ tết.

         Phần VII. Lễ Hội

         Điều 30. Thọ Tang (Lễ Tang): Đó là việc hiếu, đó là nỗi đau buồn thương tiếc cho nên mọi việc đều theo tinh thần đó. Tổ chức tang lễ theo nghi thức của gia phong, qui định của địa phương. Ở với ông bà cha mẹ suốt cả cuộc đời, xung quanh có họ hàng, làng xóm có hiếu đến đâu mọi người đều biết, không có đám tang to, tang nhỏ, mà chỉ có đám tang “Báo đáp thâm sâu, tình làng nghĩa xóm“.

         Điều 31. Giỗ kỵ ông bà cha mẹ: Mục đích giỗ kỵ là để tưởng nhớ công ơn ông bà cha mẹ - Ôn lại cuộc đời ân đức, nhắc nhở con cháu noi gương, đó là “Phúc Đức lưu Tử Tôn”. Dù có khả năng nhiều hay ít cũng không nên tổ chức quá tốn kém mà cốt là ở lòng thành kính.

         Điều 32. Cưới hỏi: Một đời chỉ có một lần. Đây là lần ấn tượng sâu sắc trong cuộc đời đôi vợ chồng trẻ, đây là việc hỷ cho nên cần phải thanh lịch, tiết kiệm. Đó là phương châm của lễ tân hôn cho mọi gia đình, không nên “ăn một giờ ba năm trả nợ”. Hạnh phúc lứa đôi gắn liền với trách nhiệm “Dâu hiền, Rể thảo” đối với gia đình dòng họ.

         Điều 33. Tân gia: Ông cha ta có kinh nghiệm dựng vợ gã chồng thì cho ra riêng. Đó là điều hoàn toàn đúng thúc vì nó đẩy tự lập cho con cái. Tân gia là cái mốc quan trọng của cuộc đời, dù cha mẹ hai bên có tạo bao nhiêu thuận lợi vẫn phải lấy sức lực cả vợ lẫn chồng tạo nên tân gia mới quý trọng, mới bền vững.

         Phần VIII. Quỹ Họ Tộc

         Điều 34. Xây dựng quỹ họ: Việc xây dựng quỹ họ được các thành viên trong họ bàn bạc dân chủ thống nhất, tự nguyện đóng góp. Những người được đóng góp vào quỹ của họ là tất cả các thành viên nam giới của họ Trần Văn có độ tuổi từ 18 trở lên. Mức này có thể thay đổi theo từng thời kỳ nhưng phải được tất cả các thành viên trong họ bàn bạc thống nhất. Ngoài ra các con cháu đang sinh sống ở mọi miền đất nước và ở nước ngoài có thể đóng góp công đức cho quỹ họ.

         Điều 35. Chi tiêu quỹ họ:

Quỹ họ được dùng vào các việc sau: Xây dựng, sửa chữa lăng mộ chung của cả họ; Dùng vào việc thờ cúng; Khuyến khích con em trong họ học giỏi đỗ đạt cao; Thăm hỏi người ốm đau và các đám hiếu trong họ.


Ban Biên soạn Gia phả dòng họ Trần Văn 
(thôn Cổ Pháp, xã Cộng Hoà, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương)
Mọi ý kiến góp ý xin gửi về emai: tranban050179@gmail.com
Bình luận ( 0 )
T ộc ước (hay còn gọi là quy ước dòng họ) là văn bản ghi lại những ...
.